http://www.ad.nl/utrecht/amersfoort/article1794837.ece vrijdag 02 november 2007
Over een gasfles en boze dakdekkers
Door MARCO WILLEMSE
AMERSFOORT - Eén vraag brandt Amersfoorters sinds de vuurzee van vorige week op de lippen: wat veroorzaakte de brand die de Elleboogkerk verwoestte? Politie en brandweer zwijgen.
http://www.ad.nl/multimedia/archive/00130/BRAND_130476a.jpgDe Elleboogkerk tijdens de brand. Links op de steiger is een gasfles zichtbaar. De foto is gemaakt, voordat de brandweer toekwam aan blussen. FOTO HENK VAN EMMERIK
Deze krant ging op onderzoek uit en stuitte op een achtergelaten gasfles, huilende bouwvakkers en boze dakdekkers.
Rechercheurs legden de afgelopen dagen beslag op honderden foto’s en tientallen filmpjes van omwonenden van het uitgebrande Armando Museum. Foto’s, zoals die van Henk van Emmerik. Hij stuurde de krant een reeks imposante opnames van de brandende kerk, genomen vanaf de overkant van de Langegracht. Op de hoogste steiger staat, net onder de daklijst van de dan al brandende kerk, een gasfles met een slang. Wat aan het uiteinde van de slang zit, is niet zichtbaar. Twee meter verderop liggen gereedschap en bouwmateriaal.
Er werd onmiskenbaar gewerkt aan de museumkerk, de ochtend voor de fatale brand. Maar door wie? En wat deden ze precies? En waar waren de mannen op het moment dat de eerste rook door het dak kringelde? Niet op de steiger in elk geval, anders hadden ze ruim voor het afgaan van de automatische brandmelder, om 13.25 uur, alarm kunnen slaan. Het alarmsignaal kwam immers pas binnen op de brandweerkazerne, toen de vlammen al uit het dak sloegen.
De dienst Sport Recreatie en Onderwijs (SRO) gaf als beheerder van de Elleboogkerk opdracht tot onderhoudswerk. SRO weet welk bedrijf er ’s ochtends op de steiger stond en waarom, maar houdt de lippen stijf op elkaar. Ook de vraag of er toezicht was op de werkzaamheden aan het monumentale museumgebouw blijft onbeantwoord. Zolang de politie de oorzaak van de brand onderzoekt, doet de SRO geen mededelingen.
De buurt weet trouwens best wat er die maandagochtend gebeurde op de steiger. Omwonenden vertellen onafhankelijk van elkaar dat loodgieters bezig waren met het vervangen van de zinken dakgoten. Er lagen nieuwe stukken goot in de zon te blinken op de steiger. Maar welk bedrijf er aan het werk was? Niemand die de naam kent.
Dat De Vaal uit Amersfoort de afgelopen weken de Elleboogkerk opschilderde, is bekend. Op de site van het schildersbedrijf staat onder het kopje recente projecten een foto van de frisgeverfde Elleboogkerk. Ook de firma’s die de steigers voor de kerk en de naastgelegen dagopvang plaatsten, zijn bekend.
Volgens ooggetuigen waren er ’s ochtends vier of vijf mannen ’vlak onder het dak van de kerk’ aan het werk. Alles wijst op reparatie of vervanging van de zinken dakgoten. Het solderen van zinken gootdelen is een lastig karwei, dat in de regel alleen wordt uitgevoerd door gekwalificeerde loodgieters. Het samensmelten van de naden luistert nauw en gebeurt onder temperaturen tot 500 graden.
Het lijkt erop dat de loodgieters samen zijn gaan schaften. Een timmerman die werd opgetrommeld om door de brandweer geforceerde deuren aan de Langegracht te repareren, verklaart dat hij maandagmiddag kort na het uitbreken van de brand achter de kerk twee huilende bouwvakkers aantrof.
Is het verstandig een steiger te verlaten, als kort daarvoor onder hoge temperatuur aan een dak is gewerkt? Woortman van de vereniging voor dakdekkers Vebidak: ,,Er bestaat geen voorschrift dat je twee uur moet wachten na het werken met open vuur. Ik weet niet waar dat verhaal vandaan komt, maar het klopt niet. Wij adviseren een halfuur. Dat gebeurt in de praktijk sowieso, omdat er afgewerkt en opgeruimd moet worden.’’
Tenzij de dakdekkers tussendoor met z’n allen gaan schaften. Woortman: ,,Ho ho, geen dakdekkers. Het gaat hier om loodgieters. De kerk had een schuin pannendak, dan werk je niet eens met vuur. Onze branche krijgt al veel te vaak de schuld in de schoenen geschoven. Ook bij de brand in Amersfoort wordt ten onrechte gesproken over dakdekkers.’’
Als er gewerkt wordt met branders of soldeerapparaten zijn de plekken waar een dak ’raakt’ aan de gevel, daklijst of dakgoten het kwetsbaarst, zegt dakenexpert Albert van der Hout. ,,Er is tocht, waardoor vuur zich snel kan verspreiden en je hebt mogelijk te maken met brandbare materialen. Bij oude gebouwen zijn de risico’s groter, doordat er onder de pannen of leistenen veel stof zit, vaak ook verdorde vogelnestjes. Bovendien zijn de houten balken gortdroog. Allemaal ingrediënten om vuur snel om zich heen te laten grijpen,’’ zegt Van der Hout, hoofdredacteur van vakblad Dakenraad en eigenaar van een groot dakadviesbureau. Aan een verklaring voor de brand waagt Van der Hout zich niet. ,,Maar alles wijst in de richting van werkzaamheden bij het dak op een kritieke plek. De dakenbranche heeft niet voor niets de afspraak gemaakt bij aansluitingen op gevels niet meer met open vuur te werken. Het gaat te vaak mis en er zijn goede alternatieven. Voor loodgieters ligt dat feitelijk niet anders.’’
