Tekort aan brandweer vrijwilligers: grote leegloop bij vrijwillige brandweerkorpsen

[RemRoof]

Laatst ben ik aanwezig geweest bij een sessie van Jaap Koen Bijma van Doarpswurk over waarom verenigingen in Nederland minder vrijwilligers kunnen krijgen. Het zit hem in de mens uit de verschillende tijden. In de jaren '70 waren mensen coöperatief en bereid om hun mouwen uit te steken. Tegenwoordig is dat anders met de huidige generatie. Zij willen best helpen, maar dan een klus en niet een lange 'vage' periode. Een toelichting staat in het citaat.

Meer informatie op de bronsite, met een schema. Het klinkt allemaal wat vaag, maar naar mijn idee klopt het.

Dus zul je, als overheid en VR-management na moeten denken over een andere invulling van de brandweer met medewerkers i.p.v blijven zitten, zielig doen, SIV's en voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten.

[Gijs]

Het stuit de meeste tegen de borst, de tijd alvorens men daadwerkelijk operationeel gaat  worden, daarnaast mist men vaak de kleine dingen, als gezelligheid, de vele verplichtingen als lessen en de baas is ook niet zo soepel meer.

[JAB]

Er wordt veel afgegeven op de burger die geen vrijwilliger wil worden, zie ook het topic Hellevoetsluis. Maar er zijn er ook genoeg die wel willen maar niet kunnen: Gezondheid onvoldoende, gezinssituatie, woon-werkafstand te groot, werkgever die geen toestemming geeft, functie die het niet toelaat direct weg te lopen, strakke beschikbaarheids / opkomsteisen die niet te combineren zijn met ..... enz. Dus niet alles over 1 kam scheren in de zin van: De burger verwacht wel maar biedt zelf niets.

Er zijn echter wel oplossingen mogelijk. Bijvoorbeeld dat alle werkplaatspersoneel/ koude functies / brandweerofficieren die op een werkplek zitten waar ook uitrukvoertuigen staan verplichten zelf ook repressief volledig inzetbaar te zijn, ongeacht de functies of hoeveelheid sterren op de schouders. Werkplekken en hoofdkantoren niet in gebouwen vestigen op een deftig kantorenpark maar in / naast / tegenover een kazerne. Indien de reguliere bezetting onvoldoende is, of er standaard een 2e TS e.d. beschikbaar moet zijn wordt deze aangevuld / bezet door de kantoorlui. Alle hoger personeel wat in dienst komt gaat dus ook op de TS, ook naar Weeze, ook de PPMO, ook de oefenavonden draaien enz.

Indien er onvoldoende repressief personeel op een belangrijke (centraal gesitueerd, groot inzetgebied e.d.)  post beschikbaar is op werkdagen wordt daarheen de persoon gestuurd die dat kan invullen.  Kan heel goed een kantoorfunctie zijn. Daar vandaag kan er prima worden gewerkt op het netwerk. Ik lees dat er meer beroeps zijn bijgekomen het afgelopen jaar. Benieuwd in welke functies dat is.

[guest12562]

Idd dat zijn goede ideeën, de organisatie is inderdaad groter geworden, maar niet met operationeel personeel (daar is veelal ingesneden of zijn weggegaan). Vooral de organisatie, beleidsmakers en ondersteunende afdelingen zijn flink gegroeid. Dat is ook een van de redenen dat de kosten zijn gestegen, op operationeel personeel wordt veelal bezuinigd, vanwege de aantallen. De verhouding is flink scheefgegroeid de afgelopen jaren.
Zo lijkt het of de brandweer duurder is geworden, maar als je naar de efficiëntie kijkt van het operationeel personeel doen die waarschijnlijk meer met minder mensen.

[MTD97]

Ik denk dat voor veel mensen de lol er gewoon af is. Ik weet van (veel) vrijwilligers dat ze er over denken om te stoppen of al gestopt zijn.

Om een paar voorbeelden te noemen:

- Op veel posten 4 mensen nog op de TS en de rest kan naar de achterlichten kijken
- Achternakom protocol in veel regio's geschrapt(discutabel punt, maar toch)
- Minder oefeningen per jaar
- Specialismen worden opgeheven

En ga zo nog maar even door.

[Fletwed]

Ik denk dat voor veel mensen de lol er gewoon af is. Ik weet van (veel) vrijwilligers dat ze er over denken om te stoppen of al gestopt zijn.

Om een paar voorbeelden te noemen:

- Op veel posten 4 mensen nog op de TS en de rest kan naar de achterlichten kijken
- Achternakom protocol in veel regio's geschrapt(discutabel punt, maar toch)
- Minder oefeningen per jaar
- Specialismen worden opgeheven

En ga zo nog maar even door.

En de 'mens' veranderd niet? We gaan naar een 24-uurs economie. Waar vroeger nog de supermarkt open was van ma-za van 9 tot 17, is dit nu veel ruimer geworden ('s avond laat nog open, ook op zaterdag & voor veel steden en dorpen ook de zondagopenstelling). Waarom? Mensen leven nu anders dan voorheen. Niet alleen bij de brandweer het geval maar ook wanneer je afspraak maakt bij gemeentehuis/stadskantoor, kinderdagverblijven etc.

Daarnaast is de gemiddelde Nederlander 'druk', is het anders dan 15 jaar geleden: tablets en smartphone's kom je overal tegen. En wanneer je dan iemand in het echt ziet, je gaat hapje eten of drinken komt ook hier bij velen de telefoon tevoorschijn. Tja, gedrag en instelling van mensen veranderd, en staan niet meer open om naast hun werk, thuis, familie, vrienden, sport en weekend/gezellige dingen ook nog eens tijd vrij te maken voor de brandweer.

Je moet echt niet alleen de schuld bij de brandweer óf bij de mensen die brandweerman/vrouw kunnen worden neerleggen. Het is een combinatie van beiden.

[oma]

En de 'mens' veranderd niet? We gaan naar een 24-uurs economie. Waar vroeger nog de supermarkt open was van ma-za van 9 tot 17, is dit nu veel ruimer geworden ('s avond laat nog open, ook op zaterdag & voor veel steden en dorpen ook de zondagopenstelling). Waarom? Mensen leven nu anders dan voorheen. Niet alleen bij de brandweer het geval maar ook wanneer je afspraak maakt bij gemeentehuis/stadskantoor, kinderdagverblijven etc.

Daarnaast is de gemiddelde Nederlander 'druk', is het anders dan 15 jaar geleden: tablets en smartphone's kom je overal tegen. En wanneer je dan iemand in het echt ziet, je gaat hapje eten of drinken komt ook hier bij velen de telefoon tevoorschijn. Tja, gedrag en instelling van mensen veranderd, en staan niet meer open om naast hun werk, thuis, familie, vrienden, sport en weekend/gezellige dingen ook nog eens tijd vrij te maken voor de brandweer.

Je moet echt niet alleen de schuld bij de brandweer óf bij de mensen die brandweerman/vrouw kunnen worden neerleggen. Het is een combinatie van beiden.

Je moet de schuld uitsluitend leggen bij de managers van hulpdiensten omdat ze horen te beseffen dat zij mee moeten bewegen met de snel veranderende samenleving.

Het kan niet zo zijn dat de samenleving zich moet gaan aanpassen of niet moet veranderen omdat de cultuur bij de hulpdiensten "we deden het zo in 1978 en blijven het zo doen" is.

[Rene501]

Er zijn echter wel oplossingen mogelijk. Bijvoorbeeld dat alle werkplaatspersoneel/ koude functies / brandweerofficieren die op een werkplek zitten waar ook uitrukvoertuigen staan verplichten zelf ook repressief volledig inzetbaar te zijn, ongeacht de functies of hoeveelheid sterren op de schouders. Werkplekken en hoofdkantoren niet in gebouwen vestigen op een deftig kantorenpark maar in / naast / tegenover een kazerne. Indien de reguliere bezetting onvoldoende is, of er standaard een 2e TS e.d. beschikbaar moet zijn wordt deze aangevuld / bezet door de kantoorlui. Alle hoger personeel wat in dienst komt gaat dus ook op de TS, ook naar Weeze, ook de PPMO, ook de oefenavonden draaien enz.

Is een oplossing die in de praktijk goed werkt. Mijn team is niet in het hoofdgebouw in Haarlem gestationeerd maar in Zandvoort waar door onvoldoende beschikbare vrijwilligers overdag een beroepsploeg de uitruk verzorgt. En ja, daar rukken dus regelmatig 6 officieren met een TS uit... Bijkomend voordeel van deze constructie is dat de plannen- en beleidsmakers ook zelf in de praktijk meedraaien.

[Luke_BNV]

Het verbaasd mij dat de brandweer en veiligheidsregio's voor alles commissies en stuurgroepen hebben, maar voor dit heikelpunt niet. Er zijn stuurgroepen voor Natuurbrandbeheersing, C2000, Voertuigen & Materieel, 'Samen naar één brandweer', etc. etc.
Maar voor dit grote probleem, misschien wel het grootste probleem van de brandweer op dit moment is geen stuurgroep en moeten de korpsen het lokaal maar uitzoeken.

Als je het mij vraagt maak je een regionale of landelijke (of allebei) stuurgroep 'ledenwerving & ledenbehoud.' Een groep die zich alleen maar bezig houdt met het bedenken van innovatieve oplossingen voor vrijwilligerstekort en deze over het land verspreid. Er zijn zoveel goeie ideeën maar omdat alles lokaal geregeld moet worden kunnen andere dorpen niet van deze innovatieve ideeën profiteren.

Het is bijzonder om te zien dat een brandweerpost als Loosdrecht een groot aantal vrijwilligers werft door een soort oppasdienst op de kazerne op te zetten voor huismoeders, maar dat dit idee verder nergens in het land bekend is of bekeken wordt.

Het is tijd voor brandweer Nederland om een inhaalslag te gaan maken. Zoek met z'n allen uit welke technieken rendement opleveren en welke niet, en probeer die op andere plekken weer te gebruiken. Ik denk dat er nog te vaak ingezet wordt op nutteloze methodes, en de werkende methodes niet bekeken worden omdat men te behoudend is.

En maak die stuurgroep nou niet met daarin als voorzitter het Hoofd Consultancy Manager Human & Resources ICT meneer. Maar neem daarin mensen uit het veld. Zij weten wat er speelt onder de vrijwilligers. En zij bereiken de meeste mensen. Uiteraard is het niet verkeerd om een specialist met bepaalde kennis in zo'n stuurgroep te betrekken. Maar zorg voor mensen uit het veld, dat is denk ik heel belangrijk.

[oma]

Als je het mij vraagt maak je een regionale of landelijke (of allebei) stuurgroep 'ledenwerving & ledenbehoud.' Een groep die zich alleen maar bezig houdt met het bedenken van innovatieve oplossingen voor vrijwilligerstekort en deze over het land verspreid. Er zijn zoveel goeie ideeën maar omdat alles lokaal geregeld moet worden kunnen andere dorpen niet van deze innovatieve ideeën profiteren.

Een stuurgroep van mensen die leven in een papieren werkelijkheid gaat het probleem niet oplossen.

Vroeger was het leven simpeler waardoor mensen tijd en zin hadden zich in te zetten voor de plaatselijke brandweer. In 2016 is het leven voor de meeste mensen complexer. Je hoofdwerkgever heeft geen zin in personeel die onder werktijd brandje gaat blussen. Iemand zou beschikbaar kunnen zijn in de vrije tijd maar een groot deel van de vrijetijdsbesteding is ook complexer ten opzichte van vroeger.

Als je na werktijd (hoofdberoep) thuis komt ben je wederom veel tijd kwijt aan de meest onbenullige dingen. Vroeger ging je eten koken en afval donderde je in de afvalbak. In 2016 moet je de bende sorteren omdat je ongeveer zeker weet dat de overheid (met chronisch tekort aan brandweervrijwilligers) de BOA (chronisch overschot in overheidsdienst) op je dak stuurt. Als je klaar bent met je afval sorteren voor de gemeentereiniging moet je participeren in de maatschappij (naar Albert Heijn gaan voor je licht-dementerende buurvrouw en naar het verzorgingstehuis om je oude moeder een schone luier aan te trekken).

Als je in een wijk woont waar veel ingebroken wordt en tuig rondhangt moet je samen met je buurmannen een burgerwachtproject opzetten. Je loopt dan rondjes door je wijk omdat de politie geen tijd heeft een oogje in het zeil te houden.