Bij deze vraag ik om vergeving van het beheer, want tegen beter weten in ga ik toch in dit topic posten waarom een Weeralarm wel komt, niet komt, te laat komt of helemaal niet komt. Dit aan de hand van de reactie van Roare, om toch het een en ander duidelijk te maken.
Maar het KNMI zit er de afgelopen dagen erg veel naast, zo ook afgelopen woensdag toen er ineens uit het niets 20cm sneeuw viel.
Om allereerst te beginnen met het cliché zinnetje: het weer is haast niet te voorspellen. Wat wij dagelijks op televisie zien is een voorspelling gebaseerd op kansen; een weermodel berekent het weer op basis van een uitgangspositie, waarbij er dan meerdere aanpassingen zijn in zo'n situatie om te kijken hoe betrouwbaar een voorspelling is zoals die wordt gemaakt met een goede uitgangspositie. Echter, zo'n voorspelling is een uitdraai van een computer, die berekent wat voor weer het mogelijk zou kunnen worden. Als je tot een uur vooruit kijkt, is dat betrouwbaar, twee uur al minder etc. Je spreekt dus in principe over een kansberekening, want de percentage van de betrouwbaarheid neemt na een tijdje af, tenzij meer weermodellen het er mee eens zijn.
Dat een weermodel er ook naast kan zitten op zeer korte termijn zit 'em vooral in het probleem dat weermodellen berekenen op basis van wat er nu is. Bekijk het eens heel basaal: als een willekeurig persoon in China hoest, vind er een verplaatsing van wind plaats. Zo'n verplaatsing kan er voor zorgen dat er een kettingreactie ontstaat, waardoor een grotere massa lucht tegen de verwachting in wordt bewogen. Na een tijdje valt er zo'n rij dominostenen achter elkaar door dat een heel weersysteem tot in Europa aan toe is aangetast, door dat ene kuchje in China. Dat klinkt misschien heel extreem (en dat is het ook wel), maar in feite is dat dus ook wat er boven onze hoofden gebeurd.
Neem een situatie zoals wij die de afgelopen dagen hebben gehad. Een sneeuwstoring zat boven de Noordzee en volgens de weercomputers zou alleen Noord-Holland wat lichte sneeuw krijgen. Neem het als voorbeeld aan (niet dat dit feiten zijn), maar er zou zoiets kunnen zijn geweest dat een stuk lucht boven Denemarken niet goed is verplaatst, waardoor er opeens extra energie vrij is gekomen in het lage druk gebied; daardoor kan dat buiengebied opeens veel meer vocht uit de Noordzee halen en boven ons land dumpen. Het hele gebeuren is een grote kettingreactie, door iets wat een paar honderd kilometer verderop gebeurd. Een weermodel kan heel erg veel berekenen, maar het zijn altijd kansen; de kans dat er net één ding gebeurd die er voor zorgt dat er plaatselijk iets totaal anders gebeurd (zware sneeuw in plaats van lichte sneeuw) is zeker niet uit te sluiten. Zoiets, tot in de puntjes berekenen, kunnen wij niet, dat kunnen computers niet of misschien heel ver in de toekomst, ware het niet dat het dan de vraag is of wij als mens in staat zijn om de juiste verwachting uit die miljarden oplossingen te kunnen halen.
Conclusie van dit stukje tekst: er wordt wel eens hard geroepen dat het waardeloos is dat weerinstituten nog geen eens 3 uur vooruit kunnen voorspellen, maar in de praktijk is dat nou eenmaal zo. Er zullen altijd factoren blijven die op het laatste moment de boel doen instorten of doen intensiveren. Dat is in de winter zo, dat is in de zomer zo, dat is altijd zo.
Dat zou bijna voldoen aan de definitie van het weeralarm zou je zeggen. Dinsdagavond werd totaal niet gewezen op het feit dat er zoveel sneeuw in korte tijd zou vallen.
Als iets 3 uur van te voren niet te voorspellen is, en plotseling de sneeuw met bakken uit de lucht valt, dan is het effect van zo'n Weeralarm al verdwenen. Zoals al eerder gezegd: de sneeuw viel op een zeer ongelukkig moment. 's Ochtend was er nog geen instituut die verwachtte dat er zo'n bak met sneeuw zou vallen, waardoor iedereen gewoon naar z'n werk is gegaan. Als plots zoveel sneeuw valt, is een verkeerschaos niet meer te stoppen. Dan is zo'n Weeralarm ook waardeloos.
Daarnaast, de criteria voor het Weeralarm zijn op dat moment daar niet behaald (als ik het uit mijn blote hoofd goed heb). Een gebied van 50x50 kilometer zou dan sneeuw moeten hebben gehad, waarbij de intensiteit per uur nog hoger lag dan dat het was op dat moment. Maar goed, dan kun je alsnog terug grijpen op het verhaal dat het niet nuttig zou zijn geweest, omdat het kwaad al voor de sneeuwval geschiedt was.
En ook die temperatuurverwachtingen kloppen van geen kant. Ik heb verwachtingen gezien van rond de -10 overdag en -18 's nachts. Dat is al een paar keer voorbij gekomen en ik geloofde het eigenlijk al niet. En later werd het ook al weer aangepast. Echt koud is nog steeds niet geweest. Lokaal af en toe, maar nog steeds niet op grote schaal langdurige strenge vorst. Er is gewoon veel te veel bewolking steeds, daarom kan die temperatuur nooit echt landurig zwaar onderuit gaan.
Je zegt het zelf al: de temperaturen zijn lokaal gezien flink onderuit gegaan. Er zijn recordtemperaturen gemeten langs het IJsselmeer, er zijn gigantische sneeuwhoeveelheden neergedaald in Friesland, etc. etc. Weermodellen pikken zo'n sneeuwdek op, nemen dat mee in hun berekeneningen en dan begint het hele spelletje met de kansen weer. Als er nu een meter sneeuw ligt, dan zullen modellen de komende dagen zeer strenge vorst verwachten, mits het maar onbewolkt is. En op dit moment hebben wij geen hoge druk boven Scandinavië, die er voor zorgt dat wij droge continentale lucht krijgen aangevoerd vanaf Europa; sterker nog: wij zitten deze twee weken al telkens met kleine venijnige depressies die zich nestelen op de Noordzee, waardoor wij regelmatig te maken hebben met aanvoer vanaf zee en dus aanvoer van vochtige lucht. Daarbij horen wolken... en in het begin - toen die lage drukgebieden nog niet in de weermodellen zaten - was er inderdaad sprake van een kleine ijstijd; echter het ontsnappen van koude lucht boven Scandinavië naar de Noordzee zorgde onverwachts voor depressieactiviteit en dat is nou eenmaal een factor geweest die er voor zorgde dat wij geen extreme vrieskou meer hebben gehad.
Een Elfstedentocht lijkt me daarom vrijwel uitgesloten, afgezien van de sneeuw alleen al op die het ijs ligt. Het is zeer slecht ijs en het groeit nauwelijks aan. Pas als het twee weken minstens -10 gaat vriezen 's nachts en overdag net iets onder nul blijft en ook geen bewolking en sneeuw meer komt, is het mogelijk. Maar zo'n stabiele winterperiode zit er echt niet aan te komen.
Op dit moment beleven wij gewoon een zogenaamde 'vuile' winter, waarbij we geen stabiele periode hebben met echt standvastig winterweer. Dat ben ik met je eens. Dat we geen Elfstedentocht krijgen ondanks de toch best vaak strenge tot zeer strenge vorst is dan ook vreemd voor mensen die er geen verstand van hebben. De media spelen daar handig op in door er weer een hype van te maken, zonder zich te verdiepen in het hele oorzaak / gevolg gebeuren. Het ijs ligt vol met sneeuw, er is isolatie van de ijslaag en het hele gebeuren lijkt inderdaad van de baan te zijn voorlopig. Het is echter wel zo dat dit een van de grote winters is of lijkt te worden; maar weinig winters wisten het de afgelopen decenia zo ver te schoppen als dat we nu zijn. Mooi voorbeeldje: er zit een meteoroloog van het KNMI op het weerforum Weerwoord die in zijn carriere van 40 jaar nog nooit driftsneeuw heeft meegemaakt. Dat zegt echt wel iets.
Maar de verwachtingen van het KNMI zijn gewoon erg slecht, tijd om de boel daar is te gaan reorganiseren.
Kijk naar Piet Paulusma, Weathernews, WeerOnline, de Britse weerdienst, KMI (België), DWD (Duitsland) etc. en je zult zien dat zij met net zulke problemen te maken hebben als ons KNMI. Het weer is niet te voorspellen, je kunt er alleen een verwachting van maken. En een verwachting is niets meer dan een vermoeden wat iets gaat doen, maar daar zit altijd een onzekerheidsfactor bij en die is gewoon erg hoog de laatste tijd. Daar is en kun je niks tegen doen.
Een Weeralarm uitgeven is in Nederland sowieso al lastig geworden, omdat je altijd gezeur krijgt achteraf. Nederland klaagland noemen we dat tegenwoordig!
Tot zover!
Vragen zijn altijd welkom!
